Cổ Phiếu Là Gì ?

Đầu tư cổ phiếu là một lĩnh vực hấp dẫn nhưng cũng đầy thách thức. Để thành công, bạn cần nắm vững kiến thức nền tảng và xây dựng chiến lược phù hợp. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về cổ phiếu, vai trò, cách kiếm tiền, cách chọn cổ phiếu, giải ngân vốn và nhiều khía cạnh khác để bạn có cái nhìn toàn diện.

1. Cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là một loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu một phần vốn của công ty phát hành. Khi bạn mua cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông và có quyền lợi tương ứng với số cổ phần bạn nắm giữ. Cụ thể:

Cổ phiếu thường (Common Stock):

• Quyền biểu quyết trong các cuộc họp cổ đông (thường 1 cổ phiếu = 1 phiếu bầu).
• Nhận cổ tức (nếu công ty có lợi nhuận và quyết định chia).
• Rủi ro cao hơn vì chỉ được thanh toán sau cùng nếu công ty phá sản.

Cổ phiếu ưu đãi (Preferred Stock):

• Ưu tiên nhận cổ tức cố định hoặc hoàn vốn khi công ty giải thể.
• Thường không có quyền biểu quyết.
• Ít rủi ro hơn cổ phiếu thường nhưng tiềm năng tăng giá thấp hơn.

Ví dụ: Nếu bạn mua 1.000 cổ phiếu của Công ty A (tổng vốn 100 triệu cổ phiếu), bạn sở hữu 0,001% công ty đó.

2. Vai trò của cổ phiếu

Cổ phiếu không chỉ là công cụ tài chính mà còn có ý nghĩa lớn trong nhiều khía cạnh:

Đối với doanh nghiệp:

• Huy động vốn dài hạn không cần trả lãi như vay ngân hàng.
• Tăng uy tín và giá trị thương hiệu khi lên sàn chứng khoán.

Đối với nhà đầu tư:

• Cơ hội gia tăng tài sản qua chênh lệch giá hoặc cổ tức.
• Tham gia vào sự phát triển của các công ty tiềm năng.

Đối với nền kinh tế:

• Kênh dẫn vốn từ nhà đầu tư đến doanh nghiệp.
• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua hoạt động sản xuất, kinh doanh.

3. Thị trường sơ cấp (Primary Market) là gì?

Thị trường sơ cấp là nơi chứng khoán (như cổ phiếu, trái phiếu) được phát hành lần đầu tiên từ công ty đến các nhà đầu tư. Đây là bước khởi đầu để doanh nghiệp huy động vốn trực tiếp từ thị trường.

Đặc điểm của thị trường sơ cấp:

• Chủ thể phát hành: Công ty hoặc tổ chức (như chính phủ, ngân hàng) muốn huy động vốn.
• Cách thức hoạt động:
  • Công ty phát hành cổ phiếu mới thông qua IPO (Initial Public Offering - Phát hành lần đầu ra công chúng) hoặc phát hành thêm cổ phiếu.
  • Nhà đầu tư mua trực tiếp từ công ty hoặc thông qua các tổ chức trung gian (như công ty chứng khoán, ngân hàng đầu tư).
• Giá cả: Thường được ấn định trước bởi công ty phát hành và các tổ chức bảo lãnh (underwriter).
• Mục đích: Huy động vốn để đầu tư vào sản xuất, kinh doanh hoặc mở rộng hoạt động.

Ví dụ:

• Công ty A thực hiện IPO, phát hành 10 triệu cổ phiếu với giá 20.000 VNĐ/cổ phiếu. Nhà đầu tư mua trực tiếp từ Công Ty A trong giai đoạn này. Số tiền thu được (200 tỷ VNĐ) sẽ vào tay công ty A để phục vụ hoạt động kinh doanh.

Vai trò:

• Giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn lớn từ công chúng.
• Là bước đầu tiên đưa chứng khoán vào lưu hành.

4. Thị trường thứ cấp (Secondary Market) là gì?

Thị trường thứ cấp là nơi các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp được mua bán, trao đổi giữa các nhà đầu tư. Đây chính là sàn giao dịch chứng khoán mà chúng ta thường thấy, như HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM) hay HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội).

Đặc điểm của thị trường thứ cấp:

• Chủ thể tham gia: Các nhà đầu tư (cá nhân, tổ chức) mua bán với nhau, không còn liên quan trực tiếp đến công ty phát hành.
• Cách thức hoạt động:
  • Giao dịch diễn ra qua sàn chứng khoán hoặc thị trường OTC (Over-the-Counter - giao dịch ngoài sàn).
  • Nhà đầu tư đặt lệnh mua/bán thông qua công ty chứng khoán.
• Giá cả: Biến động theo cung cầu thị trường, không cố định như thị trường sơ cấp.
• Mục đích: Tạo thanh khoản, cho phép nhà đầu tư chuyển nhượng chứng khoán và kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá.

Ví dụ:

• Sau IPO, cổ phiếu công ty A được niêm yết trên sàn HOSE. Nhà đầu tư A mua 1.000 cổ phiếu từ thị trường sơ cấp với giá 20.000 VNĐ/cổ phiếu. Sau đó, A bán lại cho nhà đầu tư B trên sàn với giá 25.000 VNĐ/cổ phiếu. Giao dịch này diễn ra trên thị trường thứ cấp và VinFast không nhận thêm tiền từ việc mua bán này.

Vai trò:

• Tăng tính thanh khoản cho chứng khoán, giúp nhà đầu tư dễ dàng mua bán.
• Phản ánh giá trị thực tế của cổ phiếu dựa trên cung cầu và hiệu quả kinh doanh của công ty.
• Tạo cơ hội kiếm lời cho nhà đầu tư thông qua biến động giá.

3. Các cách kiếm tiền từ cổ phiếu

Có ba cách chính để tạo thu nhập từ cổ phiếu, mỗi cách phù hợp với mục tiêu và chiến lược khác nhau:

• Chênh lệch giá (Capital Gain):
  • Mua cổ phiếu ở giá thấp (ví dụ: 20.000 VNĐ) và bán khi giá tăng (30.000 VNĐ), lãi 10.000 VNĐ/cổ phiếu.
  • Phù hợp với nhà đầu tư ngắn hạn hoặc dài hạn.
• Cổ tức (Dividend):
  • Công ty chia lợi nhuận hàng năm dưới dạng tiền mặt hoặc cổ phiếu.
  • Ví dụ: Công ty trả cổ tức 2.000 VNĐ/cổ phiếu, bạn sở hữu 1.000 cổ phiếu thì nhận 2 triệu VNĐ.
  • Thích hợp cho nhà đầu tư dài hạn muốn thu nhập thụ động.
• Quyền mua cổ phiếu phát hành thêm:
  • Khi công ty phát hành thêm cổ phiếu với giá ưu đãi (thường thấp hơn thị giá), cổ đông hiện tại được quyền mua.
• Bạn có thể mua thêm hoặc bán quyền này để kiếm lợi nhuận.

4. Hướng dẫn cách lựa chọn cổ phiếu

Việc chọn cổ phiếu tốt đòi hỏi phân tích kỹ lưỡng. Dưới đây là các bước chi tiết:

Phân tích cơ bản (Fundamental Analysis):

• Báo cáo tài chính: Xem xét doanh thu, lợi nhuận ròng, nợ phải trả, dòng tiền tự do qua các quý/năm.
• Chỉ số tài chính:
  • P/E (Price-to-Earnings): Giá cổ phiếu so với lợi nhuận, thấp hơn trung bình ngành là dấu hiệu cổ phiếu rẻ.
  • ROE (Return on Equity): Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, trên 15% là tốt.
  • EPS (Earnings Per Share): Thu nhập trên mỗi cổ phiếu, cao và tăng trưởng đều đặn là tích cực.
• Tăng trưởng: Doanh thu và lợi nhuận tăng ít nhất 10-15%/năm trong 3-5 năm qua.
• Ngành nghề và xu hướng:
  • Chọn ngành đang phát triển (ví dụ: công nghệ, năng lượng xanh) thay vì ngành suy thoái (than đá, dệt may truyền thống).
  • Ví dụ: Cổ phiếu HCM (chứng khoán) có thể hấp dẫn nhờ xu hướng ngành nghề chứng khoán gia tăng
• Ban lãnh đạo:
  • Đội ngũ có kinh nghiệm, chiến lược rõ ràng, từng dẫn dắt công ty vượt khủng hoảng.
  • Ví dụ: CEO của Thép Hòa Phát – ông Trần Đình Long – nổi tiếng với tầm nhìn lớn.
• Phân tích kỹ thuật (Technical Analysis):
  • Xem biểu đồ giá, khối lượng giao dịch để xác định điểm mua/bán.
  • Các công cụ: Đường trung bình động (MA), RSI, MACD.
• Định giá:
  • So sánh giá hiện tại với giá trị nội tại (dùng mô hình chiết khấu dòng tiền DCF hoặc P/E - P/B - ROE ngành).

5. Hướng dẫn cách đầu tư cổ phiếu

Dưới đây là quy trình từng bước để bắt đầu:

1. Mở tài khoản chứng khoán:
   • Chọn công ty uy tín như MIRAE ASSET, SSI, VNDIRECT, HSC. Hồ sơ cần CMND/CCCD và đăng ký online hoặc tại quầy. Link đăng ký mở tài khoản chứng khoán từ TOP 10 Công Ty tại Việt Nam.  https://www.huynhcapital.vn/mo-tai-khoan
2. Nạp tiền:
   • Số vốn tối thiểu có thể từ 1-2 triệu VNĐ tùy công ty chứng khoán.
3. Học kiến thức:
   • Đọc sách (như “The Intelligent Investor” của Benjamin Graham) hoặc tham gia khóa học chứng khoán.
   • Thực hành qua tài khoản demo (mô phỏng giao dịch).
4. Xây dựng chiến lược:
   • Ngắn hạn (lướt sóng): Kiếm lời từ biến động giá trong ngày/tuần.
   • Dài hạn: Đầu tư vào công ty tốt, giữ 5-10 năm.
5. Giao dịch:
   • Sử dụng ứng dụng nền tảng giao dịch https://mastrade.masvn.com/trading để đặt lệnh mua/bán.

6. Hướng dẫn cách giải ngân vốn khi đầu tư

Quản lý vốn là yếu tố quyết định sự sống còn của nhà đầu tư:

• Chia nhỏ vốn:
  • Không đặt toàn bộ tiền vào một cổ phiếu. Ví dụ: Với 100 triệu, chia thành 20-30 triệu/mã, đầu tư 3-5 mã.
• Giải ngân từng phần:
  • Mua dần khi giá giảm (DCA – Dollar Cost Averaging). Ví dụ: Mua 1/3 số lượng ở mức 20.000 VNĐ, 1/3 ở 18.000 VNĐ nếu giá giảm thêm.
• Giữ tiền mặt:
  • Để lại 20-30% vốn chờ cơ hội khi thị trường điều chỉnh mạnh.
• Quy tắc cắt lỗ/chốt lời: ( Chỉ Danh Cho Dân Trading Ngắn Hạn ) Hoặc giải ngân trên Nền Giá cao Định giá cao
  • Cắt lỗ nếu giá giảm 7-10% so với giá mua.
  • Chốt lời khi đạt mục tiêu (ví dụ: 20-30% lợi nhuận).
• Tỷ lệ vàng:
  • Không dùng margin (vay nợ) quá 30% vốn tự có để tránh áp lực trả lãi.

6.1 Ví dụ Giải Ngân DCA Với Cổ Phiếu VNM

Bạn có 100 triệu VNĐ, muốn mua cổ phiếu VNM trong 5 tháng, mỗi tháng bỏ ra 20 triệu VNĐ. Số cổ phiếu phải là bội số của 100.

Giả định giá VNM:

• Tháng 1: 70.000 VNĐ.
• Tháng 2: 65.000 VNĐ.
• Tháng 3: 60.000 VNĐ.
• Tháng 4: 68.000 VNĐ.
• Tháng 5: 72.000 VNĐ.

Mua từng tháng:

1. Tháng 1: 70.000 VNĐ → Mua 200 cổ phiếu (14 triệu), dư 6 triệu.
2. Tháng 2: 65.000 VNĐ → Vốn 20 triệu + 6 triệu = 26 triệu → Mua 400 cổ phiếu (26 triệu), dư 0.
3. Tháng 3: 60.000 VNĐ → Mua 300 cổ phiếu (18 triệu), dư 2 triệu.
4. Tháng 4: 68.000 VNĐ → Vốn 20 triệu + 2 triệu = 22 triệu → Mua 300 cổ phiếu (20,4 triệu), dư 1,6 triệu.
5. Tháng 5: 72.000 VNĐ → Vốn 20 triệu + 1,6 triệu = 21,6 triệu → Mua 300 cổ phiếu (21,6 triệu), dư 0.

Kết quả:

• Tổng cổ phiếu: 200 + 400 + 300 + 300 + 300 = 1.500 cổ phiếu.
• Tổng vốn dùng: 14 + 26 + 18 + 20,4 + 21,6 = 100 triệu VNĐ.
• Giá trung bình: 100 triệu / 1.500 = 66.667 VNĐ/cổ phiếu.

So sánh:

• DCA: Sau 5 tháng, giá lên 72.000 VNĐ → Giá trị = 1.500 × 72.000 = 108 triệu VNĐ, lãi 8 triệu VNĐ (8%).
• Mua một lần (tháng 1, 70.000 VNĐ): Mua 1.400 cổ phiếu (98 triệu), giá trị = 1.400 × 72.000 = 100,8 triệu VNĐ, lãi 2,8 triệu VNĐ (2,86%).

Kết luận:

DCA giúp bạn mua được nhiều cổ phiếu hơn (1.500 so với 1.400) với giá trung bình thấp hơn, lãi cao hơn khi giá tăng. Dễ làm, ít rủi ro!

6.2 Ưu Điểm Khi Đầu Tư và Giải Ngân Theo DCA Kết Hợp Tích Lũy Hàng Tháng

Phương pháp DCA (trung bình giá) kết hợp với tích lũy đều đặn hàng tháng là cách đầu tư thông minh, đặc biệt với người mới hoặc có thu nhập ổn định. Dưới đây là những ưu điểm nổi bật:

1. Giảm rủi ro biến động giá

• DCA chia nhỏ vốn, mua cổ phiếu đều đặn mỗi tháng, giúp bạn tránh mua toàn bộ ở giá cao (đỉnh thị trường).
• Ví dụ: Giá VNM tháng 1 là 70.000 VNĐ, tháng 3 giảm còn 60.000 VNĐ, bạn vẫn mua được giá trung bình thấp hơn (66.667 VNĐ như ví dụ trước).

2. Không cần chọn thời điểm hoàn hảo

• Thay vì đoán khi nào thị trường thấp nhất để mua, bạn đầu tư cố định hàng tháng, giảm áp lực phân tích thời điểm.
• Phù hợp với người bận rộn hoặc chưa có nhiều kinh nghiệm.

3. Tận dụng sức mạnh lãi kép

• Tích lũy đều đặn giúp bạn mua thêm cổ phiếu mỗi tháng. Khi giá tăng dài hạn, số cổ phiếu tích lũy sẽ sinh lời lớn nhờ lãi kép.
• Ví dụ: 1.500 cổ phiếu VNM sau 5 tháng trị giá 108 triệu (lãi 8%), nếu giữ 5-10 năm, lợi nhuận có thể cao hơn nhiều.

4. Phù hợp với ngân sách nhỏ

• Bạn không cần vốn lớn ngay từ đầu. Chỉ cần trích 5-20 triệu mỗi tháng từ thu nhập, ai cũng có thể bắt đầu.
• Ví dụ: Với 20 triệu/tháng, bạn vẫn tích lũy được 1.500 cổ phiếu VNM trong 5 tháng (100 triệu vốn).

5. Kiểm soát cảm xúc

• Đầu tư đều đặn giúp bạn tránh bị cuốn theo tâm lý đám đông (FOMO khi giá tăng, hoảng loạn khi giá giảm).
• Bạn mua ở cả giá cao và thấp, nên tâm lý ổn định hơn.

6. Tăng tính kỷ luật tài chính

• Tích lũy hàng tháng giống như thói quen tiết kiệm, buộc bạn dành một khoản cố định để đầu tư, thay vì chi tiêu lãng phí.
• Dần dần, danh mục đầu tư lớn lên mà không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống.

7. Linh hoạt và dễ thực hiện

• Bạn có thể điều chỉnh số tiền mỗi tháng (tăng khi có thưởng, giảm khi khó khăn) mà vẫn duy trì chiến lược.
• Chỉ cần tài khoản chứng khoán và đặt lịch mua tự động, rất tiện lợi.

Kết luận

Kết hợp DCA và tích lũy hàng tháng là cách đầu tư an toàn, hiệu quả, đặc biệt trong thị trường biến động như Việt Nam. Bạn không cần vốn lớn, không cần giỏi dự đoán, nhưng vẫn xây được tài sản dài hạn. Với kỷ luật và kiên nhẫn, đây là “vũ khí” mạnh mẽ để đạt mục tiêu tài chính!

7. Các yếu tố bổ sung cần lưu ý

• Đa dạng hóa: Đầu tư vào ít nhất 3 ngành (ngân hàng, bất động sản, công nghệ) để giảm rủi ro.
• Theo dõi sát sao:
  • Tin tức kinh tế (lãi suất, lạm phát), báo cáo quý của công ty.
  • Ví dụ: Tăng lãi suất thường khiến cổ phiếu ngân hàng tăng nhưng bất động sản giảm.
• Kiểm soát cảm xúc:
  • Tránh FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) hoặc bán tháo khi thị trường lao dốc.
• Học từ sai lầm:
  • Ghi nhật ký giao dịch: Mua/bán bao nhiêu, lý do, kết quả.

8. Rủi ro và cách phòng tránh

• Rủi ro thị trường:
  • Biến động do khủng hoảng kinh tế, chiến tranh. Cách phòng: Đầu tư dài hạn, chọn công ty mạnh.
• Rủi ro doanh nghiệp:
  • Công ty làm ăn thua lỗ, phá sản. Cách tránh: Phân tích kỹ báo cáo tài chính.
• Rủi ro thanh khoản:
  • Cổ phiếu ít giao dịch, khó bán. Cách xử lý: Chọn mã có khối lượng giao dịch trung bình trên 100.000 cổ phiếu/ngày.

Kết luận

Đầu tư cổ phiếu là một hành trình dài đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ càng về kiến thức, kỹ năng và tâm lý. Bắt đầu với số vốn nhỏ, thực hành phân tích và quản lý rủi ro sẽ giúp bạn tiến bộ. Hãy nhớ rằng không có cách nào đảm bảo lợi nhuận 100%, nhưng với sự kiên trì và kỷ luật, bạn có thể đạt được thành công. 

LIÊN HỆ: MỞ TÀI KHOẢN VÀ TÌM HIỂU ĐẦU TƯ NGAY HÔM NAY

Bài viết liên quan.

• Sinh Lợi Cổ Phiếu Bằng Cổ Tức
• Mở tài khoản chứng khoán tại mirae asset ( Việt Nam )
• Tin tức chứng khoán hôm nay